ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ
ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ គឺជាការតំណាងក្រាហ្វិកនៃទិន្នន័យ និងព័ត៌មាន។ វាមានគោលបំណងជួយសម្រួលដល់ការសិក្សាពីចំណេះដឹងស៊ីជម្រៅនិងលំនាំ និន្នាការ និងទំនាក់ទំនងរបស់ទិន្នន័យ។ ដូច្នេះ ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យគឺមានន័យលើសពីបទបង្ហាញគំនិត ឬលំហូរនៃការងារ។ វាចាំបាច់ណាស់ព្រោះវាជួយមនុស្សឱ្យបង្រួម និងបកស្រាយព័ត៌មានពីសំណុំទិន្នន័យធំ ហើយលើសពីនេះទៅទៀត វាមានភាពទាក់ទាញជាងសំណុំទិន្នន័យឆៅ។
លោក វង្ស ពិសិដ្ឋ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកស្រាវជ្រាវទិន្នន័យ និងប្រព័ន្ធព័ត៌មានភូមិសាស្ត្រ នៃអង្គការទិន្ន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី) បានធ្វើបទបង្ហាញមួយដែលផ្តល់ព័ត៌មានស្តីពីទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។ វាជាវគ្គមួយដែលទទួលបានការចូលចិត្តបំផុតមួយនៅក្នុងកម្មវិធី កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ២០២២ ដែលមានអ្នកចូលរួមចំនួន ៤០ នាក់ ក្នុងនោះ ១៤ នាក់ជាស្ត្រី។ លោក ពិសិដ្ឋ បាននិយាយអំពីសារៈសំខាន់នៃទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ និងការនិទានរឿងដែលផ្អែកលើទិន្នន័យ ហើយក៏បានពិភាក្សាអំពីរបៀបជ្រើសរើសប្រភេទក្រាបដែលសមស្របបំផុត រឿងដែលត្រូវពិចារណានៅពេលធ្វើទស្សនីយកម្ម និងឧបករណ៍សម្រាប់ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។
ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យត្រូវបានប្រើជាញឹកញាប់នៅក្នុងការសរសេររឿងដែលប្រើទិន្នន័យ ដើម្បីប្រែក្លាយទិន្នន័យឆៅទៅជារឿងសាមញ្ញ និងបង្ហាញសាច់រឿងដែលងាយស្រួលអាន និងយល់។ វាចាំបាច់ណាស់ក្នុងការបង្ហាញការរកឃើញ និងការយល់ដឹងអំពីទិន្នន័យថ្មីជាមួយនឹងបរិបទ ព្រោះវាប្រែក្លាយព័ត៌មានដែលស្មុគ្រស្មាញឱ្យទៅជារឿងសាមញ្ញ។ លោក ពិសិដ្ឋ ក៏បានបង្ហាញក្រាបមួយចំនួនជាឧទាហរណ៍នៃទស្សនីយកម្មទិន្នន័យនៅក្នុងការនិទានរឿងដោយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យ។
បន្ទាប់មក សិក្ខាសាលាបានពិភាក្សាពីការជ្រើសរើសប្រភេទក្រាបឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ វាគ្មិនបានពន្យល់ថា វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការបង្រួមគោលបំណងនៃទស្សនីយកម្មទិន្នន័យទៅក្នុងប្រភេទមួយក្នុងចំណោមបួនប្រភេទដូចខាងក្រោម៖ ការប្រៀបធៀប ការចែកចាយ ទំនាក់ទំនង និងសមាសភាព។ លោក ពិសិដ្ឋ ក៏បានផ្ដល់យោបល់ពីតារាងមួយចំនួនដែលអាចប្រើបានសម្រាប់ប្រភេទនីមួយៗ ព្រោះថាតារាងមានច្រើនប្រភេទ។ អ្នកប្រើប្រាស់អាចជ្រើសរើសគំនូសតាងជួរឈរដែលមានទទឹងអថេរ តារាងដែលមានក្រាបបង្កប់ ក្រាបសរសរ គំនូសតាងជួរឈរ ក្រាបផ្លិត និងក្រាបបន្ទាត់។ ជាមួយគ្នានេះ សម្រាប់ការចែកចាយ លោក ពិសិដ្ឋ បានផ្តល់យោបល់ឱ្យប្រើប្រាស់ អ៊ីស្តូក្រាមជួរឈរ អ៊ីស្តូក្រាមបន្ទាត់ ដ្យាក្រាមរបាយទិន្នន័យ និងគំនូសតាង3D។ តារាងដែលមានរបាយទិន្នន័យ និងតារាងពពុះ មានភាពត្រូវគ្នាដើម្បីបង្ហាញទំនាក់ទំនងរវាងគំនិតពីរឬច្រើន។ សម្រាប់សមាសភាព វាគ្មិនបានណែនាំឱ្យប្រើគំនូសតាងដូចជាគំនូសតាងជួរដេក ១០០% គំនូសតាងតំបន់ ១០០% ក្រាបផ្លិត ក្រាបទឹកជ្រោះ និងគំនូសតាងជួរឈរ ១០០% ដែលមានធាតុផ្សំរង។
ការកំណត់អត្តសញ្ញាណពីរប្រភេទនៅក្នុងសំណុំទិន្នន័យគឺចាំបាច់ផងដែរ ដើម្បីធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។ ក្បាលតារាងបែបគុណភាព ត្រូវបានបែងចែកទៅជាលំដាប់ (លំដាប់អត្ថន័យ ឬចំណាត់ថ្នាក់) និងមិនមានលំដាប់ (ឈ្មោះរបស់វត្ថុ ឬនិមិត្តសញ្ញា)។ ក្បាលតារាងបែបគុណបរិមាណ ផ្តោតលើលក្ខណៈដាច់ពីគ្នា (តម្លៃកំណត់) និងលក្ខណៈបន្ត (តម្លៃគ្មានការកំណត់) ។ លោក ពិសិដ្ឋ បាននិយាយថា “នៅពេលធ្វើទស្សីយកម្មទិន្នន័យ យើងធ្វើទស្សនីយកម្មដើម្បីស្វែងយល់ពីការយល់ដឹងស៊ីជម្រៅ ហើយបន្ទាប់មកយើងធ្វើទស្សនីយកម្មដើម្បីពន្យល់ពីយល់ដឹងនោះ”។ គាត់ក៏បានរំលឹកអ្នកចូលរួមថា ការបោកបញ្ឆោតទស្សនិកជននិងការបំភ្លៃសារ អាចកើតឡើងយ៉ាងងាយស្រួលនៅពេលទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ។ វាអាចកើតឡើងដោយចេតនា ឬអចេតនា។ ក្នុងករណីណាក៏ដោយ ការប្រុងប្រយ័ត្នគឺចាំបាច់នៅពេលសង្កេតមើលទម្រង់ទិន្នន័យ។
នៅចុងបញ្ចប់នៃវគ្គ លោក ពិសិដ្ឋ បានណែនាំឧបករណ៍មួយចំនួនសម្រាប់ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ ដូចជា Flourish, Datawrapper, R Programming, Python, Google Sheets និង Microsoft Excel ។ គាត់ក៏បានបង្ហាញពីរបៀបដែល Datawrapper ដំណើរការ។ ដូច្នេះ ទស្សនីយកម្មទិន្នន័យគឺជាឧបករណ៍ដ៏មានប្រយោជន៍សម្រាប់ការបកស្រាយសំណុំទិន្នន័យឱ្យកាន់តែទាក់ទាញសម្រាប់មហាជន។ វាអាចជួយបញ្ជូនសារស្មុគស្មាញលើបញ្ហាសំខាន់ៗដូចជាសុវត្ថិភាពឌីជីថលជាដើម។ ជាឧទាហរណ៍ ការអនុវត្តអនុក្រឹត្យស្តីពីច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ (NIG) នឹងប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ពលរដ្ឋជាច្រើនប្រហែលជាមិនបានដឹងអំពីរឿងនេះទេ។ ជាមួយនឹងបច្ចេកទេសធ្វើទស្សនីយកម្មទិន្នន័យ អ្នកជំនាញអាចវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់របស់ NIG សម្រួលសារស្មុគស្មាញ និងបង្ហាញវាដល់មហាជនដើម្បីបង្កើតការយល់ដឹង។