សេចក្តីណែនាំអំពីសារព័ត៌មានទិន្នន័យ
សារព័ត៌មានទិន្នន័យ គឺជាមូលបទមួយក្នុងចំណោមមូលបទទាំងបីនៅក្នុង កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ឆ្នាំ២០២២ ។ វត្តមាន Yan Naung Oak, Nida Soe និង Thet Paingមកពីក្រុមហ៊ុន Thibi ដែលជាក្រុមហ៊ុនប្រឹក្សាផ្នែកទិន្នន័យនិងរចនាបច្ចេកវិទ្យាបានធ្វើការណែនាំទៅអ្នកចូលរួមឱ្យស្គាល់ពីសារព័ត៌មានទិន្នន័យ។ អ្នកចូលរួមចំនួន ៤៣ នាក់ដែលក្នុងនោះមានស្ត្រីចំនួន ១៦ នាក់បានចូលរួមក្នុងសិក្ខាសាលាស្ដីអំពីទិន្នន័យសារព័ត៌មាននោះ។
សារព័ត៌មានទិន្នន័យ សំដៅលើការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដើម្បីផ្តល់បរិបទ និងបង្កើតព័ត៌មាន។ សារព័ត៌មានទិន្នន័យ មានភាពខុសពីសារព័ត៌មានទូទៅ ដោយសារសារព័ត៌មានទិន្នន័យ ផ្តោតលើការប្រើក្រាហ្វិកព័ត៌មានជំនួសការដាក់ចំណងជើងសង្ខេប បញ្ជូនមាតិកាពី (សរសេរ) អត្ថបទ និងពន្យល់ពីសាច់រឿងដោយពុំចាំបាច់ប្រើពាក្យសរសេរ។ ដំណើរការនៃសារព័ត៌មានទិន្នន័យ ចាប់ផ្ដើមពីការពិនិត្យ វិភាគ បង្កើតចំណងជើង វិភាគស្ថិតិ និងបង្ហាញទិន្នន័យ។ ជាទូទៅ សារព័ត៌មានទិន្នន័យ ផ្តល់ព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ពេលវេលាដល់អ្នកអានអំពីបញ្ហាសំខាន់ៗ។ អ្នកសរសេរប្រើក្រាបដើម្បីបង្ហាញនិន្នាការថ្មី ជំនួសឱ្យការសរសេរអត្ថបទ។ សារព័ត៌មានទិន្នន័យ មានប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់នៅក្នុងបរិបទមួយចំនួន ដូចជា ការវិវត្តនៃជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ ឬនៅពេលបោះឆ្នោត ដែលសារព័ត៌មានទិន្នន័យចូលរួមចំណែកក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ពេលវេលាអំពីលទ្ធផលបោះឆ្នោតដល់ប្រជាជន។ ក្នុងន័យនេះ អង្គការជាច្រើន រួមទាំង អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (អូឌីស៊ី) បានធ្វើកិច្ចការដ៏អស្ចារ្យមួយចំនួនទាក់ទងនឹងទិន្នន័យ ដើម្បីជាជំនួយដល់អ្នកប្រើប្រាស់ជាច្រើនឱ្យយល់ពីសារព័ត៌មានទិន្នន័យ និងទិន្នន័យដែលពាក់ព័ន្ធ។
សារព័ត៌មានទិន្នន័យ ជួយបង្កើតរឿងដែលជាតម្រូវការរបស់មនុស្ស។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងអំឡុងពេលមានជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យ និងក្រាហ្វិកបានធ្វើអោយមានភាពងាយស្រួលក្នុងការបង្ហាញ តំបន់ដែលមានអ្នកវិជ្ជមានកូវីដ-១៩ ឆ្លងច្រើន។ ការបង្ហាញនេះត្រូវបានធ្វើដោយប្រើទិន្នន័យ និងផែនទី ដែលមានរង្វង់គូស ទីតាំងជាក់លាក់ ក្នុងទីតាំងរបស់ពួកគេ ដើម្បីពួកគេអាចការពារខ្លួនពីការឆ្លងបាន។
បន្ថែមពីនេះ សារព័ត៌មានទិន្នន័យ កំណត់ទម្ងន់នៃសាច់រឿងដោយគ្រាន់តែប្រើក្រាហ្វិកជាជំនួយតែប៉ុណ្ណោះ។ ទិន្នន័យអាចបញ្ជូនសារផ្សេងៗគ្នាតាមរយៈវិធីនានាដើម្បីទាក់ទាញចាប់អារម្មណ៍របស់អ្នកមើល ប្រសិនបើចាំបាច់។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង ការមើលឃើញចំនួនអ្នកស្លាប់នៅប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់បង្ហាញពីសារដ៏សំខាន់មួយ ដោយសារក្រាហ្វិកនៃចំណងជើង មើលទៅហាក់បីដូចជាការលាបពណ៌នៃឈាមក្រហម ធ្លាក់ចុះ និង បង្ហាញពីចំនួនអ្នកស្លាប់។
លើសពីនេះទៀត សារព័ត៌មានទិន្នន័យ បានធ្វើឱ្យអ្នកជំនាញ អាចបង្ហាញលទ្ធផលស្រាវជ្រាវដែលស្មុគស្មាញអោយទៅជាសាមញ្ញ។ ឧទាហរណ៍ ព័ត៌មានក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិជាច្រើនបានចុះផ្សាយអំពីការតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលហុងកុង ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ និង ២០២០។ ក្នុងសម័យកាលនៃព័ត៌មានមិនពិត វាពិតជាពិបាកក្នុងការកំណត់ថាប្រភពព័ត៌មានណាអាចទុកចិត្តបាន។
ជាចុងក្រោយ វាគ្មិនបានផ្តល់ឧទាហរណ៍មួយចំនួននៃការរីកដុះដាលនៃការជីកយករ៉ែនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងការរំលោភយកដីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ វាគ្មិនបានស្វែងរកទិន្នន័យនៃការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង តាមរយៈទិន្នន័យពីអង្គការឃ្លាំមើលព្រៃឈើពិភពលោក (Global Forest Watch)។