ទំនើបកម្មមេរោគអេដស៍ (HIV)
លោក រតនា គឺជាអ្នកជំនាញក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែតក្នុងការផ្សព្វផ្សាយការបង្ការ និងការអប់រំអំពីមេរោគអេដស៍។ លោកចាប់ផ្តើមបទបង្ហាញរបស់លោក ដោយផ្តល់នូវទិដ្ឋភាពទូទៅនៃប្រវត្តិនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ការឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជា។ លោកបានបែងចែកប្រវត្តិនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ការឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅកម្ពុជានេះជាបីដំណាក់កាល៖ ដំណាក់កាលទី១៖ ដំណាក់កាលប្រើប្រាស់មធ្យោបាយទប់ស្កាត់មេរោគអេដស៍ដោយប្រើប្រាស់ស្រោមអនាម័យ ដំណាក់កាលទី២៖ ដំណាក់កាលបង្កើនអត្រាព្យាបាលដោយកំណត់គោលដៅក្រុមដែលមានហានិភ័យជាមួយនឹងការធ្វើតេស្ត និងការព្យាបាល និង ដំណាក់កាលទី៣៖ ដំណាក់កាលកាត់បន្ថយពេលវេលាក្នុងការធ្វើតេស្តពេលព្យាបាល។ ជាលទ្ធផល អត្រានៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍បានថយចុះពី១,៧ ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ នៅសល់ត្រឹមតែ ០,៦ ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦។ បច្ចុប្បន្ននៅប្រទេសកម្ពុជាមានករណីមេរោគអេដស៍ចំនួន ៥០០ករណីជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយកម្ពុជាកំពុងខិតខំបន្ថយចំនួនករណីឲ្យនៅក្រោម ៣០០ករណី ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ នៅពេលដែលបានសម្រេចគោលដៅនេះ មេរោគអេដស៍នឹងត្រូវបានចាត់ទុកថាត្រូវបាន “ស្ទើរតែបានលុបបំបាត់ទាំងស្រុង”។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាប្រទេសដំបូងគេបង្អស់នៅក្នុងពិភពលោកក្នុងការឈានទៅដល់ការលុបបំបាត់មេរោគអេដស៍ទាំងស្រុង។ នៅឆ្នាំ២០១៤ អង្គការសហប្រជាជាតិបានកំណត់ទិសដៅ ‘៩០-៩០-៩០’។ នេះមានន័យថា ៩០ ភាគរយ នៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ទាំងអស់ត្រូវបានធ្វើតេស្តពិនិត្យឈាម និងរោគវិនិច្ឆ័យ។ ៩០ ភាគរយ ត្រូវបានផ្តល់ការព្យាបាលដោយប្រើឱសថប្រឆាំងមេរោគ (ART) និងសម្រេចបាននូវការបង្ក្រាបវីរុសសម្រាប់ ៩០ ភាគរយ នៃអ្នកដែលត្រូវបានព្យាបាលនៅឆ្នាំ២០២០។ ប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបានគោលដៅនេះមុនពេលគ្រោងទុកក្នុងឆ្នាំ២០១៧ និងទទួលបានពានរង្វាន់ជាលទ្ធផលនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់មេរោគអេដស៍ដោយជោគជ័យ។ ក្នុងការពិភាក្សាអំពីភាពជោគជ័យរបស់ប្រទេសកម្ពុជា លោក រតនា បានលើកឡើងថា “ដោយសារតែយើងមិនមែនជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ នោះមិនមានន័យថា យើងមិនអាចសម្រេចបានទេ។ ប្រទេសកម្ពុជាគឺជាគំរូមួយសម្រាប់ប្រទេសដ៏ទៃទៀត ដែលកម្ពុជាជាប្រទេសតូច ហើយមានកម្រិតផ្នែកថវិកា ធនធាន និងបច្ចេកវិទ្យា តែប្រទេសកម្ពុជាបានបង្ហាញថា ខ្លួនអាចសម្រេចបាននូវគោលដៅ ៩០-៩០-៩០”។
នៅក្នុងការងាររបស់លោក រតនា លោកផ្តោតលើរបៀបប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតក្នុងការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពនៃការអប់រំ និងបង្ការការឆ្លងមេរោគអេដស៍។ ទង្វើគ្រោះថ្នាក់មួយចំនួន ដែលអាចធ្វើឲ្យឈានដល់ការឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅតែជាបញ្ហា ហើយអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ នៅតែប្រឈមមុខនឹងការរើសអើងនៅឡើយ។ ជាលទ្ធផល យើងឃើញថា នៅតែមានការលំបាកក្នុងការលើកទឹកចិត្តបុគ្គល ដែលមានហានិភ័យដើម្បីទទួលបានការធ្វើតេស្ត ដើម្បីដឹងពីស្ថានភាពមេរោគអេដស៍របស់ពួកគេ និងស្វែងរកព័ត៌មានអំពីមេរោគអេដស៍។ លោក រតនា ប្រើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតជាមធ្យោបាយថ្មី ក្នុងការបង្កើតឲ្យមានការសន្ទនាមិនផ្ទាល់មួយទៅលើប្រធានបទនេះ។
លោកក៏ប្រើវិធីសាស្ត្រតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបង្ការការឆ្លងមេរោគអេដស៍ផងដែរ។ បច្ចុប្បន្នយុវជនជាច្រើនប្រើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងអ៊ីនធឺណិត ក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នា ទទួលបានព័ត៌មាន និងការស្វែងរកទំនាក់ទំនងស្នេហា ក៏ដូចជាដៃគូជីវិត។ ក្រុមការងាររបស់លោក រតនាបានធ្វើការស្ទង់មតិមួយ ដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមអំពីឥរិយាបថរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណែត ថាតើប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាចង់យល់ដឹងអ្វីទាក់ទងនឹងមេរោគអេដស៍ និងតើការយល់ច្រឡំអ្វីខ្លះដែលប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនយល់ច្រឡំទៅលើមេរោគអេដស៍។ ជាលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវនេះ ក្រុមការងាររបស់គាត់អាចកែសម្រួលយុទ្ធសាស្ត្របង្ការការឆ្លងមេរោគអេដស៍ទៅកាន់ក្រុមគោលដៅឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ ឧទាហរណ៍ក្រុមមនុស្សដែលប្រឈមនឹងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ខ្លាំង គឺជាបុគ្គលដែលរួមភេទជាមួយបុគ្គលមានភេទដូចគ្នា។ ហើយការស្រាវជ្រាវរបស់លោក រតនា បានបង្ហាញថា កម្មវិធីទំនាក់ទំនងមួយណាដែលមនុស្សស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នានិយមប្រើប្រាស់ ដើម្បីយល់ដឹងមធ្យោបាយទំនាក់ទំនងរបស់ក្រុមគោលដៅមួយនេះ ក្នុងការរៀបចំយុទ្ធនាការអប់រំឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។ លើសពីនេះ ក្រុមការងាររបស់លោកក៏បានធ្វើការបង្កើតជាផែនទីដង់ស៊ីតេបង្ហាញថា ពេលណា និងកន្លែងណាដែលក្រុមគោលដៅតែងប្រើកម្មវិធីទាំងនេះ ដូច្នេះក្រុមការងារអាចកែសម្រួលយុទ្ធសាស្ត្រអប់រំទៅតាមពេលវេលា និងទីតាំងជាក់លាក់។
ការចែករំលែករបស់លោក រតនា បង្ហាញពីរបៀបដែលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយតាមអ៊ីនធឺណិត និងការស្រាវជ្រាវអាចត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសុខភាពតាមលក្ខណៈបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។ វិធីសាស្ត្ររបស់លោកអាចជាចំណេះដឹងថ្មីមួយសម្រាប់អ្នកចូលរួម ដែលចង់ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនង (ICT) និងធ្វើការសម្រចចិត្តដោយប្រើប្រាស់ទិន្នន័យក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេ។
ក្នងនាមជាអតីតនិស្សិតអាហារូបករណ៍ Fulbright ម្នាក់ លោក រតនា មានជំនាញវិជ្ជាជីវៈដែលពាក់ព័ន្ធចម្រុះទៅនឹង Portfolio ដោយរាប់ចាប់តាំងពីការបង្ហាត់បង្រៀននៅតាមសាកលវិទ្យាល័យសាធារណៈ រហូតដល់ការគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនឯកជន ក៏ដូចជាស្ថាប័នមិនស្វែងរកប្រាក់ចំណេញផងដែរ។ តាមរយៈបទពិសោធន៍នៅតាមសាលា និងអាជីពរបស់គាត់ លោក រតនា បានអភិវឌ្ឍចំណាប់អារម្មណ៍របស់លោកបន្ថែមទៅលើប្រធានបទជាច្រើន រួមមានការអប់រំកម្រិតឧត្តមសិក្សា និងការជម្រុញភាពអង់អាចក្លាហានដល់យុវជន ការរស់នៅក្នុងទីក្រុងប្រកបដោយចីរភាព អន្តរកម្មរបស់មនុស្សនៅយុគសម័យបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយសង្គម និងសុខភាពសាធារណៈ។ អស់រយៈពេល៥ឆ្នាំមកហើយ ដែលលោក រតនា បានចូលរួមក្នុងការបង្ការជំងឺអេដស៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលងាយប្រឈមនឹងជំងឺនេះ ប្រកបដោយវិជ្ជាជិវៈ ដោយលោកបានផ្តោតសំខាន់ពីរបៀបដែលព័ត៌មានទំនាក់ទំនងដែលមានស្រាប់ និងទើបមកដល់ថ្មី រួមទាំងបច្ចេកវិទ្យានានា អាចពង្រីកបន្ថែមនូវគុណតម្លៃដល់ការងារការបង្ការជំងឺអេដស៍តាមអនឡាញ និងនៅតាមកម្រិតសហគមន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។