សុន្ទរកថារបស់ លោក ម៉ុក ខេមរា ប្រធាននាយកដ្ឋានរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិច និងជាតំណាងនៃក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍
សុន្ទរកថាដោយ លោក ម៉ុក ខេមរា ប្រធាននាយកដ្ឋានរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិច នៃក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍
អំឡុងពិធីប្រកាសបើក
កម្មវិធីកម្ពុជាអាយស៊ីធីខែម លើកទីមួយ ឆ្នាំ ២០១៨
នៅសណ្ឋាគារសុខាសៀមរាប ថ្ងៃទី ១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៨
អរុណសួស្តី!
- លោក ធី ទ្រី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ
- លោក Norbert Klein ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលរបស់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ
- អ្នកស្រី Pyrou Chung ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់នៃគម្រោងកិច្ចផ្តួចផ្តើមទិន្នន័យបើកទូលាយដើម្បីការអភិវឌ្ឍ (ODI) របស់អង្គការវិទ្យាស្ថានគ្រប់គ្រងបូព៌ាបញ្ចឹម (EWMI)
- អ្នកស្រី Puangchomphu Rammuang អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកកៀរគរធនធាននៃ អង្គការ Thai Fund Foundation
- ព្រមទាំងអ្នកចូលរួមនៅក្នងកម្មវិធីកម្ពុជាអាយស៊ីខែមឆ្នាំ២០១៨ នេះទាំងអស់
ភ្ញៀវកិត្តិយស លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា
តាងនាមអោយក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ខ្ញុំមានសេចក្តីសោមនស្សរីករាយជាខ្លាំង ដែលបានមកចូលរួមជាមួយអ្នកទាំងអស់គ្នា នាថ្ងៃនេះនៅក្នុងកម្មវិធី កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ឆ្នាំ២០១៨ លើកទី១ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ជាបឋម ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណដល់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USIAD) គម្រោង Development Innovations និងអង្គការវិទ្យាស្ថានគ្រប់គ្រងបូព៌ាបញ្ចឹម ដែលបានរៀបចំកម្មវិធីដ៏មានសារៈសំខាន់នេះឡើង។ កម្មវិធី កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ឆ្នាំ២០១៨ ផ្តោតសំខាន់លើប្រធានបទចំនួន ៤៖ សន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត, កម្មវិធីប្រភពកូដបើកទូលាយសម្រាប់ភាពល្អប្រសើរ, ទិន្នន័យបើកទូលាយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និង គំនិតច្នៃប្រឌិតសម្រាប់សង្គម។
ភ្ញៀវកិត្តិយស លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា
អនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំចាប់ផ្តើមជាមួយប្រយោគយ៉ាងខ្លីមួយ៖ បច្ចេកវិទ្យាជួយយើងអោយសម្រេចបាននូវអនាគតប្រសើរជាងមុន។ បច្ចេកវិទ្យាផ្តល់លទ្ធភាពអោយយើងទទួលបានការអប់រំ លើកស្ទួយសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ផ្សាភ្ជាប់មនុស្សទូទាំងពិភពលោក និងបង្កើតឱ្យមានសេវាកម្មសំខាន់ៗ។ មានភស្តុតាងជាច្រើននៃការផ្សាភ្ជាប់គ្នារវាងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងការរីកចម្រើនផ្នែកសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច។ បច្ចេកវិទ្យាក៏ដើរតួយ៉ាងសំខាន់ ជាអ្នកធ្វើឱ្យមានភាពស្មើគ្នា នៅទូទាំងពិភពលោកផងដែរ។ ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតពង្រឹងភាពអង់អាចដល់ប្រជាជន នៅគ្រប់ជ្រុងនៃពិភពលោក ទាំងក្មេង និងចាស់ អ្នកមាន និងអ្នកក្រ។
វេទិកានយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃនីតិកាលទី៦ នៃរដ្ឋសភា និងយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណដំណាក់កាលទី៤ ផ្តោតលើ “របៀបវារៈគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចសង្គម” ជាមួយនឹងគោលដៅសម្រាប់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ការងារ សមធម៌ និងប្រសិទ្ធភាព ដោយការពង្រីកវិសាលភាព និងការផ្លាស់ប្តូររបស់ភាគីនៃចតុកោណយុទ្ធសាស្ត្រចំនួនបួន ដែលមានគោលនយោបាយ និងយន្តការអនុវត្ដដែលបានធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង ដែលនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច ទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពេញលេញនៃការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា និងឌីជីថល ជាពិសេសនៅក្នុងបរិបទនៃបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ទី៤។ ការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានៅក្នុងដំណាក់កាលបច្ចុប្បន្ននៃបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០ នឹងនាំមកនូវការបង្កើតប្រភេទការងារថ្មី និងអាជីវកម្ម។ សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលដែលកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនឹងផ្តល់ឱកាសដ៏ល្អ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការកែលម្អរចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដោយសារតែអត្រានៃអ្នកប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទចល័ត និងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
ភ្ញៀវកិត្តិយស លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា
ពេលនេះ ខ្ញុំសូមលើកយកវិធានការសន្តិសុខ ដែលត្រូវបានអនុវត្តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខម្ដង។ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពនៃការរីកចម្រើននៃវិស័យឧស្សាហកម្ម ៤.០ និងសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្តោតសំខាន់ទៅនឹងសន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ យើងបានបង្កើតវិធានការនៃអភិបាលកិច្ច និងការគ្រប់គ្រងហានិភ័យ ដើម្បីធានាថា ការគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាពព័ត៌មានវិទ្យារបស់យើង គឺស្មើគ្នាជាមួយនឹងស្តង់ដារ។ ដើម្បីធានាថានាយកដ្ឋានរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេច ដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិត យើងបានបង្កើតនូវ “គោលការណ៍ណែនាំស្តីពី សន្តិសុខព័ត៌មានវិទ្យារបស់រដ្ឋាភិបាល” សម្រាប់ការអនុលោមរបស់នាយកដ្ឋាននានា។ គោលការណ៍ណែនាំនេះត្រូវបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពទៀងទាត់ ដោយអនុម័តយកស្តង់ដារ និងការអនុវត្តល្អបំផុតរបស់ឧស្សាហកម្ម។
ការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីព័ត៌មានសន្តិសុខក្នុងចំណោមបុគ្គលិក គឺមានសារៈសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់កម្រិតព័ត៌មានសន្តិសុខជារួម នៅក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាល។ មន្ត្រីបច្ចេកទេស និងបុគ្គលិករបស់អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យា បាននឹងកំពុងបង្កើនការយល់ដឹងអំពីសន្តិសុខ វគ្គបណ្តុះបណ្តាល និងកម្មវិធីអប់រំ ដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹង និងចំណេះដឹងរបស់បុគ្គលិក និងពង្រឹងការអនុវត្តល្អ ដើម្បីការពារទិន្នន័យតាមចំណាត់ថ្នាក់ និងទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន។ ចំពោះការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងជាសាធារណៈវិញ នាយកដ្ឋានសន្តិសុខបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានវិទ្យាបានបង្កើតក្រុមឆាត Telegram, InfoSec-ISAC កម្ពុជា និងមជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានសន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ដើម្បីផ្ដល់នូវគន្លឹះចុងក្រោយបំផុត ការណែនាំជាក់ស្ដែង និងគោលការណ៍ណែនាំស្ដីពី ការការពារប្រឆាំងនឹងការវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ យើងក៏បានប្រើប្រាស់បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយខុសៗគ្នាជាច្រើនដូចជា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ការចាក់ផ្សាយតាមវិទ្យុ ផ្ទាំងរូបភាព និងខិតប័ណ្ណជាដើម ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដល់ទស្សនិកជន។ លើសពីនេះទៀត យើងបានរៀបចំសិក្ខាសាលាសាធារណៈ និងវេទិកាសម្រាប់វិស័យផ្សេងៗគ្នានៃសង្គម ដើម្បីធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវការយល់ដឹងជារួម ក្នុងការការពារប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ និងព័ត៌មានរបស់ពួកគេ។
ភ្ញៀវកិត្តិយស លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា
រូបភាពនៃការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតមានការផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់។ វាវិវត្តកាន់តែច្រើនឡើង និងកាន់តែស្មុគស្មាញ។ ដូចនេះព័ត៌មានអំពីការគំរាមកំហែងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតមានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការការពារការវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបង្កើតការិយាល័យឆ្លើយតបបញ្ហាបន្ទាន់នៃកុំព្យូទ័រ សម្រាប់សម្របសម្រួលការដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល។ លើសពីនេះទៅទៀត ក្រុមនេះរក្សាទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រុមឆ្លើយតបបញ្ហាបន្ទាន់នៃកុំព្យូទ័រ (CERTs) នៅថ្នាក់តំបន់ផងដែរ ដើម្បីសម្រួលដល់ការចែករំលែកព័ត៌មានទាន់ពេលវេលា។ ជាពិសេស ការចែករំលែកព័ត៌មានអំពីការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតជាមួយភាគីក្នុង និងក្រៅប្រទេស ក៏ដូចជាការអនុម័តនូវបច្ចេកវិទ្យាសន្ដិសុខដែលកំពុងរីកចម្រើន គឺមានសារៈសំខាន់បំផុតក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណទាន់ពេលវេលា នូវការគំរាមកំហែង និងទប់ស្កាត់ការវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
ភ្ញៀវកិត្តិយស លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា
សន្តិសុខតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត គឺជាបញ្ហានៅគ្រប់កម្រិតទាំងអស់៖ ថ្នាក់សកល ថ្នាក់តំបន់ រដ្ឋាភិបាល អង្គការ និងបុគ្គល។ ការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតគ្មានព្រំដែន និងតែងតែមានការវិវឌ្ឍ។ ដើម្បីរក្សាជំហរក្នុងកន្លែងដែលមានលក្ខខណ្ឌល្អ ក្នុងការប្រឆាំងតបនឹងការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត យើងត្រូវបង្កើតទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយស្ថាប័ន និងអង្គការដែលមានវិជ្ជាជីវៈ បន្តតាមដានការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ដែលមានការវិវឌ្ឍឥតឈប់ឈរ ហើយស្វែងរកវិធានការបង្ការ និងទប់ស្កាត់ដែលអាចធ្វើទៅបាន។
កម្មវិធីប្រភពកូដបើកទូលាយសម្រាប់ភាពល្អប្រសើរ៖ អ្នកគប្បីចំណាយប្រាក់លើបេសកម្មសង្គមជាជាងការចំណាយប្រាក់ទៅលើកម្មវិធី (Software)។ កម្មវិធីប្រភពកូដបើកទូលាយ គឺល្អបំផុតសម្រាប់អ្នកទាំងអស់គ្នា។ “ការបើកទូលាយ” សំដៅលើការជម្រុញកិច្ចសហការ និងការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យា សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហាពិភពលោក។ វិធីសាស្ត្រដែលអង្គការមិនរកប្រាក់ចំណេញ និងបុគ្គលអាចប្រើកម្មវិធីប្រភពកូដទូលាយ និងឥតគិតថ្លៃដោយរបៀបណានោះ នឹងត្រូវបានលើកមកពិភាក្សាក្នុងកម្មវិធីនេះ។
គំនិតច្នៃប្រឌិតសម្រាប់សង្គម៖ មជ្ឈដ្ឋានសម្រាប់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងអ្នកបច្ចេកទេស ផ្តោតទៅលើគំនិត និងដំណោះស្រាយនានាសម្រាប់ជាប្រយោជន៍សង្គម។ ដោយមានការគាំទ្រពីសំណាក់អ្នកសម្របសម្រួល អ្នកចូលរួមនឹងសហការ និងរៀនសូត្រអំពីរបៀបបង្កើត ជួយសម្រេច ព្រមទាំងអនុវត្តឱ្យចេញជារូបរាងនូវដំណោះស្រាយដ៏ថ្មីស្រឡាង និងល្អប្រសើរ ស្របតាមតម្រូវការ និងបញ្ហាជាក់ស្តែងនៅក្នុងសង្គម។ តើអ្នកចង់បង្កើតកម្មវិធីបច្ចេកវិទ្យាថ្មីមួយសម្រាប់ជាប្រយោជន៍ដល់សង្គមទេ? គំនិតច្នៃប្រឌិតសម្រាប់សង្គមនឹងផ្តល់ការណែនាំដល់អ្នកអំពីដំណើរការរបស់អាជីវកម្មសង្គម វិធីសាស្ត្រក្នុងការផ្តួចផ្តើមអាជីវកម្មថ្មី ការជ្រើសរើសឧបករណ៍ និងបង្កើតដំណោះស្រាយថ្មីៗសម្រាប់វិស័យសុខាភិបាល អប់រំ កសិកម្ម រួមទាំងវិស័យផ្សេងៗទៀត។
ទិន្នន័យបើកទូលាយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព៖ ប្រធានបទនេះ នឹងមិនធ្វើឱ្យអ្នកក្លាយទៅជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រផ្នែកទិន្នន័យនោះទេ។ តើក្រុមអ្នកទិន្នន័យបើកទូលាយនិងអ្នករចនាអាចប្រើប្រាស់ទិន្នន័យបើកទូលាយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនៃការអភិវឌ្ឍបានដោយរបៀបណា? ប្រធានបទនេះ ផ្តោតលើ ការតាមដាន និងវាស់វែង វឌ្ឍនភាពនៃការអភិវឌ្ឍសង្គម។ តើអ្នកអាចប្រើប្រាស់ទិន្នន័យបើកទូលាយ ដើម្បីសម្រេចបានគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) យ៉ាងដូចម្តេច? ការបង្រៀនដែលមានការណែនាំផ្ទាល់ និងបង្ហាញពីឧបករណ៍ផ្សេងៗនឹងជួយអ្នកស្វែងយល់ និងប្រើប្រាស់ទិន្នន័យបើកទូលាយ ដើម្បីពង្រឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នានា។
ភ្ញៀវកិត្តិយស លោក លោកស្រី អ្នកនាង កញ្ញា
- តើអ្វីដែលយើងគួរតែរក្សា “មកជាមួយគ្នា និងធ្វើការជាមួយគ្នា”?
- ចែករំលែកផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអេឡិកត្រូនិចរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៣ ចក្ខុវិស័យ ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ ក្របខ័ណ្ឌរាជរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិច និងសមាសភាគនីមួយៗ ដែលជាគំរូនៃការអនុវត្តក្របខ័ណ្ឌរាជរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិច និងសមាសភាគ និងអនុសមាសភាគនៃក្របខ័ណ្ឌរាជរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិច គំនិតផ្ដួចផ្ដើមនៃសហគ្រាសស្ថាបត្យកម្ម និងគំនិតផ្តួចផ្តើមមជ្ឈមណ្ឌលទិន្នន័យថ្នាក់ជាតិ។
- ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យសហការរួមគ្នា ក្នុងការបង្កើតគោលនយោបាយរាជរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិចសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងក្របខ័ណ្ឌរាជរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិច និងក្របខ័ណ្ឌអភិបាលកិច្ចនៃទិន្នន័យ។
ឆ្លៀតឱកាសនេះដែរ ខ្ញុំសូមបង្ហាញពីការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងចំពោះកម្មវិធី “កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ឆ្នាំ២០១៨ លើកទី១ នៅប្រទេសកម្ពុជា” នេះ។ អ្នកជំនាញរបស់យើងនឹងចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍របស់ពួកគាត់ និងការអនុវត្តល្អបំផុត ជូនដល់អ្នកចូលរួម ដែលមកពីស្ថាប័ន និងសាកលវិទ្យាល័យនានា។
ខ្ញុំសូមជូនពរអោយអ្នកទាំងអស់គ្នាទទួលបានជោគជ័យ ហើយជូនពរឱ្យកម្មវិធី កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ឆ្នាំ២០១៨ លើកទី១ នេះដំណើរការល្អ និងប្រកបដោយផ្លែផ្កា។
ខ្ញុំសូមប្រកាសថា “កម្ពុជា អាយស៊ីធីខែម ឆ្នាំ២០១៨“ លើកទី១នេះ បានចាប់ផ្ដើមហើយ ហើយសូមជូនពរឱ្យភ្ញៀវកិត្តិយស មិត្តភក្តិ សិស្ស និងមិត្តរួមការងារ ស្នាក់នៅប្រកបដោយក្ដីរីករាយក្នុងព្រះរាជាណាចក្រអច្ឆរិយៈ នៅលើទឹកដីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត។
សូមអរគុណ!
